جراحی تعویض مفصل لگن [ عکس ، فیلم ، مدت زمان استراحت ]

جراحی تعویض مفصل لگن، یک تکنیک پزشکی پیشرفته و مدرن است که با هدف کاهش درد و بهبود حرکت در افرادی که دچار مشکلات جدی در این نواحی هستند، انجام می‌شود. این جراحی یکی از موثرترین جراحی‌ها برای بیمارانی است که دچار آرتروز، آرتریت یا صدمه‌های شدید شدند. در این روش مفصل تخریب شد‌ه ران در ناحیه لگن با یک مفصل مصنوعی جایگزین می‌شود.

با استفاده از روش‌های جدید و به روز شد‌ه و تجهیزات کامل، پزشکان متخصص و حاذق می‌توانند مفصل آسیب‌دید‌ه را با یک پروتز ساخته شده از مواد مرغوب، جایگزین مفصل طبیعی کنند. در این جراحی، جراح متخصص قسمت آسیب دید‌ه مفصل را جدا می‌کند و مفصل مصنوعی را به جای آن قرار می‌دهد. وضعیت بیمار پس از عمل بهبود پیدا می‌کند و معمولاً تحت فیزیوتراپی قرار می‌گیرد تا توانایی حرکتی خود را دوبار‌ه به دست بیاورد.

این روش علاوه بر اینکه بر کیفیت زندگی بیماران تاثیر بسزایی دارد باعث می‌شود فعالیت‌های روزمره خود را دوبار‌ه انجام دهند. با پیشرفت‌های پزشکی عمل تعویض مفصل لگن به یکی از راه حل‌های موثر برای درمان مشکلات مفصل تبدیل شد‌ه است.

جراحی تعویض مفصل لگن چیست؟

به زبان ساده، جراحی تعویض مفصل لگن یا همان آرتروپلاستی مفصل ران، یعنی جایگزینی مفصل آسیب‌دیده لگن با یک مفصل مصنوعی! آناتومی لگن به‌گونه‌ای است که سر کروی شکل استخوان ران (یا همان فمور) در داخل کاسه و حفره لگنی (یا همان استابولوم) قرار می‌گیرد. زمانی که نقطه اتصال سر استخوان ران با کاسه لگنی دچار آسیب و فرسایش شده و این آسیب‌دیدگی منجر به درد شدید و لنگش (لنگ زدن) فرد شود، مهم‌ترین اقدام درمان جراحی تعویض مفصل لگن خواهد بود.

پروتز لگن چیست؟

همان مفصل مصنوعی که در عمل جراحی تعویض مفصل ران، جایگزین مفصل قبلی می‌شود را پروتز لگن می‌گویند. پروتر لگن را به گونه‌ای طراحی کردند که عملکردی مشابه با مفصل طبیعی لگن داشته باشد و فرد را دچال مشکل نکند. اجزای پروتز لگن به صورت زیر است:

• ساقه ران (Femoral Stem)
• سر استخوان ران (Femoral Head)
• پروتز یا کاپ استابولار (Acetabular Cup)

تمام این اجزای 3 گانه به هم متصل می‌شوند و در درون استخوان ران کاشته می‌شوند. به این صورت که ابتداء سر استخوان ران برداشته و مجرای استخوان را را سوراخ می‌کنند. در نهایت این پروتز را در داخل آن سوراخ ایجاد شده قرار می‌دهند و سر استخوان (کروی شکل) که بالای ساقه متصل است در داخل کاپ استابولار فیکس می‌شوند.

جالب است بدانید در حال حاضر سالانه حدود ۵۰ هزار عمل تعویض مفصل در ایران انجام می‌شود؛ این در حالی است که طبق برآوردهای پزشکی، حدود ۳۰۰ هزار نفر در سال به این جراحی نیاز دارند. با توجه به افزایش جمعیت سالمند و شیوع بیماری‌های مفصلی، پیش‌ بینی می‌شود این عدد در آینده به بیش از ۱۰۰ هزار عمل در سال برسد. این آمار نشان می‌دهد که جراحی لگن با پروتز نه‌ فقط یک انتخاب درمانی رایج، بلکه یک نیاز روزافزون در حوزه سلامت است.

عمل جراحی معمولاً بین ۱ تا ۲ ساعت زمان می‌برد و بیمار پس از گذراندن یک دوره فیزیوتراپی و مراقبت‌های خاص، به مرور می‌تواند راه برود، فعالیت‌های روزمره را از سر بگیرد و حتی به زندگی فعال‌تری نسبت به قبل از عمل بازگردد.

چه زمانی نیاز به جراحی تعویض مفصل لگن است؟

به‌طور کل اغلب پزشکان بر این عقیده هستند که درد ناحیه لگن اگر منجر به لنگ زدن بیماران و مختل شدن فعالیت‌های روزمره‌شان شود، احتمالاً نیاز به تعویض لگن دارند. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت و نقش حیاتی مفصل لگن برای حرکت و جابه‌جایی است. به‌طور کل نشانه‌ها و علائم نیاز به جراحی تعویض مفصل ران شامل موارد زیر می‌شود:

• درد مزمن و شدید (حتی در زمان استراحت)
• کاهش دامنه حرکتی مفصل
• لنگ زدن هنگام راه رفتن
• عدم توانایی در بالا رفتن از پله
• درد شدید در هنگام نشستن و برخواستن

موارد فوق، همگی علائم و نشانه‌هایی هستند که ممکن است با صلاحدید پزشک نیاز به جراحی لگن پا با پروتز باشد. همچنین در صورتی که درمان‌های دارویی و فیزیوتراپی پاسخ مثبتی در جهت بهبود وضعیت لگن نداشتند، تنها چاره انجام عمل جراحی تعویض مفصل ران خواهد بود.

دلایل انجام عمل جراحی لگن

اگر بخواهیم جزئی‌تر به دلیل انجام عمل جراحی لگن نگاه کنیم، برخی از بیماری‌ها و شرایط‌ها و آسیب‌ها وجود دارند که مفصل به‌صورت تدریجی روی به تخریب می‌آورد و عملکرد طبیعی خود را از دست می‌دهد.

• روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید): در بیماری آرتریت روماتوئید مفاصل بدن از جمله مفصل لگن دچار التهاب، فرسایش و تخریب می‌شوند. زمانی که بیماری پیشرفت کند، مفصل به‌طور کامل کارایی خود را از دست می‌دهد. 
• آرتروز پیشرفته (استئوآرتریت): این بیماری منجر به ساییدگی استخوان‌ها به یکدیگر و خشکی و درد مفاصل می‌شود. استئوآرتریت یکی از دلایل شایع انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن به حساب می‌آید.
• مرگ استخوانی (نکروز آواسکولار): گاهی اوقات به دلایلی مانند آسیب‌دیدگی فیزیکی و یا مصرف بلندمدت داروهای کورتونی، فرآیند خون‌رسانی به سر استخوان ران مختل می‎شود؛ که نتیجه آن فروپاشی و تخریب مفصل ران خواهد بود.
• دیسپلازی مادرزادی مفصل لگن: این وضعیت بیانگر این است که مفاصل به‌صورت مادرزادی، در افراد تکامل نیافته است. به همین دلیل، درد شدید و اختلال حرکتی خیلی زود در سنین پایین به سراغ فرد می‌آید.  

موارد بالا، از جمله بیماری‌ها و شرایطی هستند که در دراز مدت به‌صورت کاملاً تدریجی می‌توانند مفاصل بدن به‌خصوص مفصل لگن را تخریب کنند. هر زمان حس کردید درد شدید در قسمت لگن دارید و گاهی برای حرکت کردن به مشکل بر می‌خورید، مراجعه به پزشک متخصص ارتوپدی را در اولویوت خود قرار دهید.

شیوه انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن

عمل جراحی تعویض مفصل لگن یک عمل بسیار تخصصی است و چند ساعت زمان می‌برد. فرآیند این عمل به‌گونه‌ای است که باید مفصل لگن فعلی که آسیب‌دیده را برداشته و پروتز مفصل لگن یا همان مفصل مصنوعی را جایگزین آن کنند. مراحل انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن با بیهوشی یا بی‌حسی نخاعی شروع می‌شود. انتخاب بیهوشی یا بی‌حسی به تشخیص پزشک و البته شرایط جسمانی بیمار دارد.

پس از بیهوشی، از ناحیه پهلو لگن یا پشت لگن یک برش ایجاد می‌شود تا جراح به‎خوبی به مفصل دسترسی پیدا کند. در ادامه نوبت به برداشتن سر استخوان آسیب‌دیده و تخریب‌شده می‌رسد. سپس باید بخش حفره لگنی یا همان قسمت کاسه‌ای تراشیده شود تا کاپ مفصل مصنوعی را در آن قرار دهند. در مرحله بعد پس از اینکه کاپ مفصل جایگذاری شد، سر استخوان ران (بخش کروی شکل) و ساقه ران باید در درون استخوان قرار گیرند. سپس در آخرین مرحله بخیه انجام می‌شود. 

فیلم تعویض مفصل لگن

گر قصد آشنایی دقیق‌تر و جزئی‌تر با فرآیند عمل تعویض مفصل را دارید بهتر است فیلم عمل تعویض مفصل لگن یا فیلم راه رفتن بعد از تعویض مفصل لگنرا با دقت مشاهده کنید. در این بخش فیلم جراحی تعویض مفصل لگن دکتر حسین رونقی را برایتان به نمایش گذاشتیم.

عکس تعویض مفصل لگن

همچنین با مشاهده عکس تعویض مفصل لگن می‌توانید به‌طور دقیق متوجه شوید که چه بخش‌هایی از لگن زیر تیغ جراحی می‌روند. عکس زیر نشان‌دهنده مفصل لگن است که به‌طور کامل برداشته می‌شود و پروتز لگن جایگزین آن می‌شود.

آمادگی‌های قبل از عمل تعویض مفصل لگن

انجام یک‌سری اقدام‌ها پیش از عمل جراحی تعویض مفصل لگن پیشنهاد می‌شود. این اقدام‌ها گاهی از سمت بیمار انجام می‌شود و گاهی هم از سمت پزشک! به عنوان مثال کاهش وزن و ترک دخانیات و الکل از سوی بیمار، از سوی پزشک نیز آزمایش‌های و ارزیابی‌های مختلف باید انجام و رعایت شود. برخی از آمادگی‌ها و پیش‌نیازهای عمل تعویض مفصل لگن را مشاهده می‌کنید:

• بررسی‌های پزشکی (نوار قلب، آزمایش خون و …)
• قطع مصرف برخی داروها (با اطلاع پزشک)
• کاهش وزن برای کاهش فشار بر مفصل (درصورت نیاز)
• ترک سیگار و الکل دو هفته قبل از عمل
• تقویت عضلات پا و لگن برای بهبودی سریع

با تشخیص پزشک، قبل از عمل باید این مراقبت‌ها اجرایی شوند. گاهی اوقات پیش آماده که در انجام بررسی‌ها و آزمایش‌های پزشکی متوجه مشکلات و بیماری‌های زمینه‌ای شدند و عمل جراحی به تعویض افتاد یا به‌طور کل لغو شد. به همین دلیل مراقبت‌های قبل از عمل جراحی مهم است؛ و البته در کنار آن مراقبت‌های بعد از عمل جراحی نیز اهمیت بسیار زیادی دارد.

مراقبت بعد از عمل جراحی تعویض مفصل لگن

زندگی بعد از تعویض مفصل لگن بدون مراقبت‌های خاص بعد از جراحی سخت خواهد شد. این مراقبت‌ها نقش بسیار مهمی در موفقیت نهایی عمل و بازگشت سریع‌تر بیمار به زندگی روزمره دارند. هرچند عمل جراحی نقطه آغاز درمان است، اما بدون رعایت مراقبت‌های دقیق و اصولی در دوره نقاهت، خطر عوارضی مثل دررفتگی مفصل، عفونت، لخته شدن خون یا حتی محدودیت حرکتی بالا می‌رود.

به همین دلیل، پیروی از توصیه‌های پزشک و انجام دقیق برنامه‌های فیزیوتراپی و توان‌بخشی برای بهبود عملکرد لگن، کاهش درد و افزایش طول عمر مفصل مصنوعی ضروری است.

مهم‌ترین مراقبت‌های بعد از جراحی تعویض مفصل لگن:

• استراحت کافی و محدود کردن حرکات پرخطر در هفته‌های ابتدایی برای جلوگیری از فشار به مفصل تازه جراحی‌ شده
• استفاده از واکر یا عصا برای حفظ تعادل و کاهش فشار بر لگن تا زمانی که پزشک اجازه دهد بدون کمک راه بروید
• شروع زودهنگام فیزیوتراپی (معمولاً از روز دوم بعد از جراحی) برای افزایش انعطاف‌ پذیری و قدرت عضلات اطراف مفصل
• جلوگیری از خم کردن لگن بیش از ۹۰ درجه، نشستن روی صندلی‌های خیلی کوتاه یا چرخاندن ناگهانی پاها
• پوشیدن جوراب واریس یا استفاده از داروهای رقیق‌ کننده خون برای پیشگیری از لخته شدن خون
• رعایت بهداشت زخم جراحی و بررسی روزانه آن از نظر علائم عفونت مثل قرمزی، تورم یا ترشح
• تغذیه سالم و مصرف آب کافی برای کمک به بهبود سریع‌تر بدن
• خودداری از رانندگی حداقل تا ۶ هفته (یا تا زمانی که پزشک مجوز بدهد)
• خوابیدن به پشت یا به پهلوی مخالف مفصل جراحی‌شده با استفاده از بالش بین پاها برای جلوگیری از دررفتگی مفصل
• برای دستشویی رفتن بعد از عمل تعویض مفصل لگن

مدت استراحت بعد از عمل تعویض مفصل لگن

دوره نقاهت پس از جراحی تعویض مفصل لگن یکی از مهم‌ترین مراحل درمانی برای بازگشت به زندگی عادی و بدون درد است. معمولاً بیمار بعد از عمل بین ۲ تا ۵ روز در بیمارستان بستری می‌شود. پس از ترخیص، حدود ۴ تا ۶ هفته زمان نیاز است تا با کمک وسایلی مثل واکر یا عصا بتوان به آرامی راه رفت و فعالیت‌های سبک روزمره را آغاز کرد.

در این بازه، استراحت مطلق توصیه نمی‌شود، بلکه حرکات کنترل‌ شده و تمرینات فیزیوتراپی (با نظارت متخصص) به روند بهبودی کمک زیادی می‌کند. معمولاً بین هفته‌ی ششم تا دوازدهم، فرد می‌تواند به فعالیت‌های عادی مثل رانندگی یا کارهای ساده‌ی خانه بازگردد، اما برای فعالیت‌های سنگین‌تر مثل ورزش یا کارهای بدنی شدید، باید حداقل ۳ تا ۶ ماه صبر کرد.

نحوه خوابیدن بعد از تعویض مفصل لگن

بعد از جراحی تعویض مفصل لگن، رعایت کرد‌ن نکاتی برای درست خوابید‌ن بسیار حائز اهمیت و مهم است. برای جلوگیری از عوارض و بهبود وضعیت خود، روی تخت بخوابید. هنگام خواب بالش را بین زانوهای خود قرار دهید و از خوابید‌ن به سمت ناحیه عمل‌شده پرهیز کنید. همچنین، توجه داشته باشید که نباید به صورت ناگهانی لگن را بچرخانید و پاها را روی هم قرار دهید. روی کمر دراز بکشید و زاویه پشتی تخت را بیشتر از 45 درجه تنظیم نکنید. با رعایت این نکته ها، می‌توانید در روند بهبودی خود اثر زودتری بگذارید.

انتخاب روش مناسب و درست خواب، می‌تواند باعث کاهش عوارضی مانند درد در روزهای اول بعد از جراحی شود و تاثیر زیادی بر ماندگاری درمان داشته باشد. به همین علت، جراحان به طور معمول بعد از جراحی و حتی گاهی پیش از آن، شیوه مناسب خوابید‌ن را به بیماران آموزش می‌دهند. خوابید‌ن صحیح نه تنها راحتی را افزایش می‌دهد، بلکه فرآیند بهبودی را نیز تسریع می‌کند.

برای کاهش فشار روی مفصل، مناسب‌ترین وضعیت بعد از تعویض مفصل لگن، خوابید‌ن به پشت است. اگر این حالت برای شما راحت نیست، می‌توانید به سمتی که عمل نشده دراز بکشید.

دستشویی رفتن بعد از عمل تعویض مفصل لگن

بعد از انجام عمل جراحی لگن، رفتن به دستشویی کمی سخت خواهد بود و ممکن است هنگام خم شدن درد شدیدی نیز به همراه داشته باشد و منجر به آسیب در نواحی عمل شود. به همین دلیل بهتر است مراقبت‌ها و نکات مهم را برای دستشویی رفتن بعد از عمل تعویض مفصل لگن در نظر داشته باشید:

در این دوران مفصل لگن به طور معمول متورم و حساس است و هرگونه فشار می تواند درد زیادی به همراه داشته باشد. بنابراین بعد از جراحی تعویض مفصل لگن، بهتر است از سرویس بهداشتی فرنگی استفاده کنید.

عوارض شایع جراحی تعویض مفصل لگن

در برخی شرایط، ممکن است عمل جراحی تعویض مفصل لگن دارای عوارض خاصی باشد. اگرچه در صورت مراجعه به یک مرکز و پزشک متخصص حرفه‌ای این عوارض برایتان کمتر پیش خواهد آمد. با این حال در ادامه لیستی از عوارض جراحی لگن را خدمت شما ارائه کردیم تا آگاهی بیشتری در این زمینه داشته باشید:

• عفونت محل جراحی
• لخته شدن خون (ترومبوز)
• در رفتگی مفصل مصنوعی یا پروتز لگن
• بی‌حسی و ضعف عضلانی

بهترین جراح تعویض مفصل لگن

یکی از مهم‌ترین اقدام‌ها و تصمیم‌های بیماران این است که یک جراح متخصص و حرفه‌ای را برای خود انتخاب کنند. برای اینکه بتوانید بهترین جراح تعویض مفصل لگن را برای خود در نظر بگیرید، به سراغ جراحانی بروید که مطرح باشند و نظرات بسیاری از بیمارانشان مثبت و رضایت‌بخش باشد. دکتر حسین رونقی نیز در دسته بهترین جراح تعویض مفصل لگن و جراحان مطرح قرار می‌گیرد.

می‌توانید فیلم‌های جراحی تعویض مفصل لگن دکتر حسین رونقی را مشاهده کنید و بررسی کنید که ایشان تجره و تخصص بالایی در این زمینه دارند؛ و قادر هستند که با انجام جراحی لگن شما را به زندگی طبیعی خودتان برگردانند.

عمل تعویض مفصل لگن چند ساعت طول می‌کشد؟

مدت زمان جراحی تعویض مفصل لگن امکان دارد برای همراهان بیمار و پزشک جراح تفاوت داشته باشد. وقتی همراهان بیمار سوال می‌کنند که این عمل چقدر طول می‌کشد؟ به طور معمول منظورشان زمان ورود بیمار به اتاق عمل تا خروج او از اتاق عمل است، اما برای جراح متخصص مدت اصلی عمل به مدت زمانی که زخم باز است، مربوط می‌شود.

معمولاً این جراحی حدود یک ساعت طول می‌کشد و این زمان بستگی به تجربه پزشک جراح و نوع آسیب دیدگی مفصل‌ها دارد؛ اما بیمار یک ساعت پیش از آغاز جراحی به محوطه عمومی اتاق عمل منتقل می‌شود و پس از جراحی نیز امکان دارد 2 تا 3 ساعت در اتاق ریکاوری بماند.

خلاصه کلام:

به‌طور خلاصه، عمل جراحی تعویض مفصل لگن یکی از مهم‌ترین و موثرترین جراحی‌های دنیای پزشکی به حساب می‌آید. این عمل با برداشتن مفصل آسیب‌دیده و جایگزین کردن یک مفصل مصنوعی انجام می‌شود. به مفصل مصنوعی پروتز لگن نیز می‌گویند. با انجام این عمل می‌توانید ناتوانی در حرکت و لنگ زدن را برطرف کنید.

این لنگ زدن ممکن است در اثر تصادف، آسیب‌های فیزیکی و ورزشی، بیماری‌هایی مانند روماتیسم مفصلی و استئوآرتریت و همچنین دیسپلازی ماردزادی اتفاق بیوفتد. در هر صورت مهم این است که نزد یک دکتر حرفه‌ای و متخصص و حاذق ویزیت شوید.

مهمترین سوالات جراحی تعویض مفصل لگن از زبان بیماران: