استخوان‌ها با اینکه ظاهری سفت و محکم دارند، اما در واقع تشکیل شده از بافت‌های زنده‌ای هستند که دائم در حال شکل‌گیری و تکامل اند. به این صورت که بافت‌های قدیمی از بین می‌روند و بافت‌های جدیدی در استخوان‌ها جایگزین بافت‌های کهنه می‌شوند. این فرآیند تا سن 18 الی 20 سالگی به اوج خود می‌رسد. با این حال در سنین مثبت 30 سال، رفته رفته سرعت تولید بافت‌های جدید کاهش پیدا می‌کند.
در صورت بروز پوکی استخوان یا همان استئوپروز، استخوان‌ها در واقع ضعیف و به‌شدت شکننده خواهند شد. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که تراکم استخوان‌ها کم و بافت‌های استخوانی تخریب شوند. این بیماری یکی از شایع‌ترین بیماری‌های استخوانی است که امروزه گریبان‌گیر افراد مختلفی است. پوکی استخوان علاوه‌بر اینکه اکتسابی است، از طریق وراثت نیز امکان ابتلا به آن وجود دارد.
اگر می‌خواهید علائم پوکی استخوان را به‌راحتی شناسایی کنید و متوجه راهکارهای پیشگیری و درمان این بیماری شوید، تا پایان این محتوا با ما همراه باشید…
پیشنهاد میکنیم مقاله علائم دیسک کمر عصبی و خفیف را حتما مطالعه کنید
مهم‌ترین عناوین مقاله
علائم پوکی استخوان چیست
های پوکی استخوان، به موقع به پزشک مربوطه مراجعه کنیم. در صورت ابتلا به این بیماری، هیچ بافت استخوانی جدیدی در بدن شکل نمی‌گیرد. این موضوع می‌تواند نگران‌کننده و خطرناک باشد. علائم پوکی استخوان بطور کلی عبارتند از:
- شکستگی‌های مکرر: با وجود استئوپروز در نواحی مهره‌های ستون فقرات، مچ دست، لگن و دنده‌ها دچار شکستگی‌های ناگهانی خواهید شد.
- کاهش قد: زمانی که بافت استخوان دچار تخلخل و کاهش تراکم شود، در گذر زمان به علت فشردگی و شکستگی‌های متعدد منجر به کاهش قد می‌شود.
- درد کمر: در نواحی کمر دچار درد مداوم و مزمن می‌شود که علت آن شکستگی یا فشردگی مهره‌ها است.
- خمیدگی قامت: تغییراتی که در اثر پوکی استخوان در ساختار ستون فقرات ایجاد می‌شود، قوز در نواحی پشت را در پی دارد.
- سایر موارد همچون شکستگی ناخن، درد لثه نیز از جمله نشانه های پوکی استخوان تلقی می‌شوند.
این موارد بطور کلی مهم‌ترین نشانه های پوکی استخوان در سرتاسر بدن است، با این حال پوکی استخوان در یک‌سری از بخش‌های بدن شایع‌تر دیده می‌شود. به عنوان مثال پا و زانو که در هر کدام از این نواحی، علائم پوکی استخوان متفاوت است.
عوامل تاثیر گذار در پوکی استخوان
عوامل بسیاری برای بوجود آمدن عارضه پوکی استخوان دخیل هستند که مهم‌ترین آنها و در واقع سر منشاء اصلی آن زندگی نا سالم است. در صورتی که زندگی سالمی نداشته باشید با مصرف غذاهای مضر و ورزش نکردن، بطور تقریبی بستر را برای پوک شدن و تضعیف استخوان‌ها آماده می‌کنید. برای اینکه دچار پوکی استخوان نشویم چه غذاهایی را حذف کنیم؟
- نوشابه
- نمک
- قهوه
- پروتئین حیوانی
- اسفناج خام
- گوجه فرنگی
- سیب زمینی
- بادمجان
در صورت مصرف بیش از حد این موارد، با خطر ابتلا به پوکی استخوان دچار خواهید شد. بطور کلی گفتیم زندگی ناسالم عاملی برای ابتلا به پوکی استخوان یا همان استئوپروز می‌شود. دخانیات و الکل نیز سایر مواردی هستد که باید بطور کلی از زندگی روزمره انسان حذف شوند.
کاهش شدید وزن با خود پوکی استخوان را به همراه می‌آورد. علت این موضوع تضعیف عضلات و ماهیچه‌های بدن و در نهایت کاهش تراکم استخوان هاست. افرادی که بدون ورزش و تنها با حذف کالری از برنامه غذایی خود اقدام به کاهش وزن می‌کنند در صف اول مبتلایان پوکی استخوان قرار دارند.
دیگر عامل بسیار موثر که حتی پزشکان در مرحله درمان این عامل را جهت کسب بهبودی لازم پیشنهاد می‌کنند، ورزش است. شما با ورزش کردن درصد خیلی زیادی از این بیماری جلوگیری خواهید کرد و اجازه بروز علائم پوکی استخوان را نخواهید داد.
البته با ورزش نکردن نیز به همان اندازه احتمال دچار شدن به پوکی استخوان را بالاتر خواهید برد. بنابراین با توجه به توصیه‌های ذکر شده عمل کنید و زندگی سالم و به‌دور از هرگونه عارضه و بیماری را تجربه کنید.
علائم پوکی استخوان در زانو و پاها
اولین نشانه پوکی استخوان در زانو و پا مشخصاً درد زانو است. افراد این درد را دائماً چه در حین فعالیت و چه در حین استراحت احساس می‌کنند. یکی دیگر از علائم پوکی استخوان پا که احتمالاً همه افراد مبتلا آن را حس می‌کنند، صدای تق تق در هنگام حرکت است.
سایر علائم پوکی استخوان پا شامل درد و سفتی، تورم و التهاب در نواحی مختلف می‌شود. این التهاب و تورم منجر به کاهش دامنه حرکتی پای شما خواهد شد. یعنی زمانی که شما به پوکی استخوان در پا مبتلا شوید، پس از مدتی شاهد این هستید که نمی‌توانید به خوبی راه بروید و حرکت کنید. علت آن را نیز عرض کردیم، درد و سفتی آنقدر زیاد است و التهاب نیز به اوج می‌رسد و در نهایت این علائم پوکی استخوان پا در حرکت شما تاثیر می‌گذارند.
اگر این علائم پوکی استخوان پا و زانو را مشاهده و حس کردید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که به موقع مطلع شوید می‌توانید با انجام اقدامات درمانی جلوی سرعت پیشرفت این بیماری را بگیرید. بیماری پوکی استخوان با تغییر سبک زندگی، تغذیه مناسب، ورزش و در برخی موارد مصرف دارو، قابل کنترل و مدیریت است.
تفاوت استخوان معمولی و استخوان پوک شده
تفاوت ظاهری محرز و آشکاری میان استخوان سالم و اسختوان پوک شده وجود دارد. همانطور که در سمت راست تصویر زیر مشاهده می‌کنید، استخوان پوک شده تراکم بافت استخوانی خود را از دست داده است. به علت اینکه تراکم کمتری دارد، شکننده‌تر است و استحکام بالایی نیز ندارد. مراقب استخوان‌هایتان باشید! 😊
آیا پوکی استخوان در زنان و مردان متفاوت است؟
بله، پوکی استخوان در زنان نسبت به مردان شایع‌تر است. بطور کلی برای تمام افرادی که پا به سن می‌گذارند، احتمال ابتلا به پوکی استخوان بیشتر می‌شود. با این حال برای زنانی که به‌خصوص به سن یائسگی می‌رسند از آنجایی که سطح استروژن بسیار پایین‌تری در بدن خود دارند، پوکی استخوان بیشتر خود را نشان می‌دهد.
علائم پوکی استخوان در زنان
همانطور که گفته شد، نشانه های پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود. این موضوع علت‌های متعددی دارد، از جمله عوامل هورمونی. یکی از هورمون‌هایی که نقش مهمی برای حفظ و مستحکم شدن استخوان‌ها در زنان ایفا می‌کند، هورمون استروژن است.
زنانی که پا به سن می‌گذارند، رفته رفته میزان استروژن بدنشان نیز کاهش پیدا می‌کند. همچنین تراکم استخوانی کمتر زنان نسبت به مردان، یکی دیگر از علت‌های بروز پوکی استخوان در آنان شناخته می‌شود.
- درد مزمن در پشت
- کاهش قد
- خمیدگی قامت
از مهم‌ترین علائم پوکی استخوان در زنان در نظر گرفته می‌شوند. علائم پوکی استخوان در زنان جوان نیز با پیاده‌سازی یک‌سری راهکارهای خاص قابل مدیریت است. مصرف به اندازه کلسیم و ویتامین D، ورزش کافی، عدم مصرف دخانیات و الکل، مدیریت هورمون‌های بدن و مصرف مکمل‌های متنوع از سری مواردی هستند که در عدم بروز علائم پوکی استخوان در زنان جوان تاثیرات قابل توجهی برجای می‌گذارند.
علائم پوکی استخوان در مردان
همانطور که واضح و مبرحن است مردان به طور کلی اسکلت استخوانی محکم‌تری نسبت به زنان دارند، اما این موضوع دلیلی بر مصونیت آن ها از بیماری پوکی استخوان (استئوپروز) نیست. پوکی استخوان در مردان نیز می‌تواند رخ دهد و علائم و علل آن ممکن است مشابه یا متفاوت از زنان باشد.
در کل علائم پوکی استخوان در مردان همان علائم کلی بیماری پوکی استخوان است و تفاوت خاصی در آن دیده نمی‌شود. با این حال درصد مردانی که با پوکی استخوان دچار ضعف شدید عضلانی شدند بسیار زیاد است.
علائم پوکی استخوان در جوانی
این باور که پوکی استخوان تنها برای افراد مسن اتفاق می‌افتد کاملاً اشتباه است. احتمال بروز پوکی استخوان در جوانان نیز وجود دارد. ابتلا به پوکی استخوان در جوانی و کودکی بسیار خطرناک است، زیرا در این سنین همچنان بافت‌های استخوانی به استحکام کامل خود نرسیده‌اند.
علائم پوکی استخوان در جوانی تفاوت چندانی با سایر سنین ندارد اما با این حال درد نواحی کمر، زانو و لگن و مچ دست و پا، سخت راه رفتن و شکستگی به‌خصوص در مچ پا و قوزک پا شایع‌ترین علائم پوکی استخوان در جوانی است.
پوکی استخوان در جوانی به دو نوع خود را نشان می‌دهد. پوکی استخوان ثانویه و پوکی استخوان ایدیوپاتیک! در نوع ثانویه جوانان ابتدا به یک بیماری خاص مبتلا می‌شوند که یکی از عوارض آن بیماری پوکی استخوان است. بیماری‌هایی مانند، دیابت، مشکلات کلیوی، آرتروز، پرکاری تیروئید و بسیار از بیماری‌های دیگر…
نوع دوم پوکی استخوان در جوانان، ایدیوپاتیک است که عامل خاصی تاکنون برای این نوع شناسایی نشد اما گزارشات و تحقیقات حاکی از آن است که در پسران بیشتر از دختران دیده می‌شود.
روش های جلوگیری از پوکی استخوان
همواره پیشگیری بهتر از درمان است. جلوگیری از پوکی استخوان باید در اولویت همه افراد باشد چراکه این یک بیماری بسیار آزاردهنده است و کیفیت زندگی انسان را تحت شعاع قرار می‌دهد. نکات زیر را برای پیشگیری از پوکی استخوان رعایت کنید.
- گردو
- باقلا
- بادام (روزانه 15 بادام)
- شیر بادام
- آش جو
- گردو و خرما (جذب کننده‌های قوی کلسیم)
- کنجد (فرآورده‌های طبیعی کنجد)
- لبنیات (کشک، شیر و..)
- شربت عسل لیموترش
- ماهی (ماهی ساردین)
- سبزی‌های برگ‌سبز تیره (کلم بروکلی)
- کلم‌ها (کلم بنفش)
- گوشت گوسفند
باور غلط در مورد شیر:
بهتر است بدانید که طبق تحقیقات علمی امروزه دانشمندان به این نتیجه رسیدند که علاوه‌بر باور بسیاری از افراد، شیر هیچ گونه تاثیر مستقیمی بر درمان و جلوگیری از پوکی استخوان ندارد. (البته حاوی مقداری کلسیم است ولی با این حال مصرف بیش از اندازه شیر نه تنها هیچ تاثیری بر جلوگیری از پوکی استخوان ندارد، بلکه خود علتی برای بوجود آمدن پوکی استخوان است.)
اما مهم‌تر از اینکه چه چیزهایی بخوریم، این است که چه چیزهایی نباید بخوریم:
- چای
- سس مایونز
- ماست صنعتی
- روغن های صنعتی
- نمک صعنتی
- سرخ کردنی‌ها
- فست فود
- نوشابه
این مواردی که نام بردیم، مانع از جذب کلسیم در بدن می‌شوند، سعی کنید مقدار استفاده از این غذاها را در برنامه غذایی روزانه خود کاهش دهید تا به استخوان‌سازی بدن خود کمک شایانی کرده باشید و از بروز علائم پوکی استخوان جلوگیری کنید.
باید و نبایدها برای جلوگیری از پوکی استخوان:
مصرف به اندازه پروتئین در طول روز |
انجام ورزش‌ها و نرمش‌های آرام |
آرام و آهسته بالا رفتن از پلکان |
قرار دادن پاها در معرض آفتاب به مدت 30 دقیقه هر روز |
عدم استعمال دخانیات و مصرف الکل |
عدم عصبی شدن و استرس گرفتن |
همچنین استفاده از روغن زیتون، روغن بادام و روغن سیاه دانه برای ماساژ دادن نواحی استخوانی بسیار موثر خواهد بود. پس از مالیدن این روغن‌ها بر بدن، حتی می‌توانید در معرض آفتاب قرار بگیرید تا کلسیم و ویتامین D به خوبی جذب شوند.
بهترین دارو برای درمان پوکی استخوان
تمام نکاتی که در بالا ذکر شد اعم از مصرف کلسیم، ویتامین دی، پروتئین، ورزش و ترک عادات ناسالم همگی در درمان پوکی استخوان نقش مفیدی ایفا می‌کنند. در این بخش قصد داریم توضیح دهیم که دارو برای درمان پوکی استخوان چی بخوریم؟
- ویتامین D3 (دوز ۱۰۰۰ و ۲۰۰۰ و ۵۰ هزار)
- کلسیم دی
- استئوکینون
- کلسی پاور
- تالیکوئید پلاس
داروهایی که در این بخش معرفی کردیم برخی از موثرترین داروها برای درمان پوکی استخوان تلقی می‌شوند. بطور کلی داروها و مکمل‌هایی که به اندازه کافی کلسیم و ویتامین D بدن را برای شما تامین می‌کنند، برای درمان پوکی استخوان و حتی جلوگیری از پوکی استخوان استفاده می‌شوند.
پیش از اینکه مصرف این داروها را آغاز کنید، حتماً با یک پزشک متخصص مشورت کنید و سرخود هیچ دارویی را استفاده نکنید. ممکن است عوارضی داشته باشند یا اینکه گزینه‌های دیگری نسبت به وضعیت بدن شما برایتان مناسب باشد.
در نهایت، تغییر سبک زندگی ناسالم به سالم، تغذیه مناسب و درمان‌های دارویی می‌تواند به مدیریت و پیشگیری از پوکی استخوان و درمان پوکی استخوان کمک کنند.
کلام پایانی
بیماری پوکی استخوان در اثر کاهش تراکم استخوان و کهنه شدن بافت‌های استخوانی به‌وجود می‌آید. این بیماری در سنین بالاتر بیشتر نمایان می‌شود چراکه با گذشت سن و گذر از جوانی، میزان تولید و استحکام بافت‌های استخوانی کاهش پیدا می‌کند.
بطور کلی نیز علائم پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان است. علت آن هم در بسیاری از مواقع کمبود ویتامین دی و در سنین بالاتر تغییرات هورمونی از جمله کاهش استروژن در نظر گرفته می‌شوند.
برای جلوگیری از پوکی استخوان بهتر است تغذیه خود را مدیریت کنید. در واقع اینکه صرفاً چه غذاهایی برای جذب کلسیم و ویتامین دی بخورید مهم نیست. بلکه از آن مهم‌تر این است که غذاهایی نخورید تا مانع از جذب کلسیم و ویتامین دی شوند. ورزش منظم، حذف مصرف سیگار و الکل و درنهایت مصرف داروهای حاوی کلسیم و ویتامین دی در مسیر پیشگیری و درمان پوکی استخوان بسیار موثر هستند.
