تنگی کانال نخاع چیست [ هرآنچه نیاز است بدانید! ]

تنگی کانال نخاع به شرایطی می‌گویند که در آن فاصله میان مهره‌های ستون فقرات کم می‌شود و همین تنگی منجر به فشار بر عصب نخاع خواهد شد، در نهایت با بروز این اتفاق شاهد درد و التهاب در نواحی کمر یا گردن خود خواهید بود. نخاع در واقع از گردن تا پایین کمر کشیده شده است.

محل قرار گیری عصب نخاع در فضای خلفی مهره‌های ستون فقرات است و به نوعی از میان یک کانال عبور می‌کند که به آن کانال نخاع گفته می‌شود. زمانی که این کانال به علل‌ها و شرایط مختلف دچار تنگی شود فشار زیادی به عصب نخاع وارد می‌شود که به این وضعیت تنگی کانال نخاعی می‌گویند. تنگی کانال نخاع به انگلیسی نیز (spinal canal stenosis) نامیده می‌شود.

در این مقاله هدف ما این است که شما را با بیماری تنگی کانال نخاع آشنا کنیم و نکاتی در مورد این بیماری را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم که دانستن هر کدام از این نکات در واقع امری مهم بشمار می‌آید. پس با ما همراه باشید…

علت بیماری تنگی کانال نخاعی

در بیماری تنگی کانال نخاعی در واقع عصب نخاع تحت فشار فضای اطرافش قرار می‌گیرد. به صورت کلی این فضا برای قرار گیری نخاع کافی و مناسب است، اما زمانی که این کانال یا همان سوراخ‌های بین مهره‌ ستون فقرات تنگ شوند ماجرای درد و التهاب و سایر موارد تازه شروع می‌شود.

بیماری تنگی کانال نخاعی به چه علتی بروز پیدا می‌کند؟

• بیماری های مادرزادی
• بالا رفتن سن و سال
• انجام فعالیت های سنگین

 برای اینکه بهتر متوجه شرایط و علت بروز این بیماری شوید در ادامه عکس تنگی کانال نخاعی را آورده‌ایم. در تصویر زیر همانطور که مشاهده می‌کنید، یک خط قرمز در میان ستون فقرات از بالا تا پایین کشیده شده؛ این خط قرمز دقیقاً همان کانال نخاعی است.

در پاراگراف قبل شایع ترین علائم این بیماری را معرفی کردیم، اما اجازه دهید به صورت خلاصه این علائم را بررسی کنیم تا علت تنگی کانال نخاع را بهتر درک کنید:

1. بیماری‌های مادرزادی: برخی بیماری‌های مادرزادی مانند کوتاهی دست و پا و سایر نقایص در اندام‌های بدن هم می‌توانند دلایلی از این بیماری باشند. زیرا در این حالت‌هایی که عرض کردیم به احتمال زیاد کانال نخاع دارای قطر کمتر از نرمال است.
2. بالا رفتن سن و سال: با افزایش سن، عضلات بدن شما ضعیف می‌شوند، بنابراین فشار بیشتری به بافت مفصلی و استخوانی بدن می‌آید. مفصل‌های پشت ستون مهره‌ها که مفصل‌های فاست نیز نامیده می‌شوند در اثر افزایش سن تحت فشار قرار می‌گیرند و درنهایت تنگی کانال نخاع را در پی خواهند داشت.
3. فعالیت‌های سنگین: انجام کارهای سخت و سنگین که به حد زیادی مهره‌های ستون فقرات شما را درگیر می‌کنند هم می‌توانند در تنگی نخاع موثر باشند. اگر به واسطه شغلتان همیشه مجبور به انجام کارهای سنگین هستید بهتر است ورزش یا پیاده روی را به صورت مداوم در برنامه خود قرار دهید.

چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم

شناسایی و تشخیص علائم هر بیماری یک امر ضروری است، علائم تنگی کانال نخاع هم از این قائله مستثنی نخواهد بود! برای اینکه از علائم تنگی کانال نخاعی در زنان و مردان آگاهی کامل پیدا کنید این بخش را از دست ندهید.

• احساس ضعف در پا و ساق به هنگام راه رفتن
• تشدید درد در پا و باسن به هنگام ایستادن
• احساس بی حسی و گز گز در پاها
• درد شدید در کمر به هنگام ایستادن طولانی مدت
• گاهی اوقات بی حسی شدید در پاها
• بی حسی شدید و احساس گز گز در بازو و دست
• کاهش قدرت کنترل دست و پا
• کاهش کنترل بر ادرار و مدفوع
• بروز اختلال در عملکرد مثانه و روده
• کاهش تعادل بدن

این موارد شایع‌ترین علائم تنگی کانال نخاع در زنان و مردان محسوب می‌شوند. البته دو مورد دیگر وجود دارد که پزشکان همیشه از بیماران می‌پرسند تا بفهمند آیا دچار تنگی کانال نخاعی هستند یا خیر؛ این دو مورد عبارتند از:

1. آیا زمانی که می‌نشینید، دراز می‌کشید، خم می‌شوید یا به جایی تکیه می‌دهید درد کاهش پیدا می‌کند؟
2. آیا زمانی که زمان زیادی روی پاهایتان می‌ایستید و زیاد راه می‌روید درد افزایش پیدا می‌کند؟

در هر دو سوال بالا، اگر جواب مثبت باشد نشان از تنگی کانال نخاع است. با در نظر گرفتن این موارد و شناخت کامل از آنها می‌توانید به موقع متوجه شوید که دچار بیماری تنگی نخاع شده‌اید. بنابراین با مشاهده چنین علائمی خیلی زود به پزشک مراجعه کنید. پزشکان نیز برای اینکه به صورت قطعی و تضمینی مطمئن شوند که کانال نخاعی شما در چه وضعیتی قرار دارد از روش‌های تشخیصی ام آر آی و نوار عصبی-عضلانی استفاده می‌کنند.

روش‌های درمان تنگی کانال نخاع

آگاهی و دانستن علائم و دلایل این بیماری تنها بخش کوچکی است و برای اینکه دست خالی از این مقاله خارج نشوید این بخش را مطالعه کنید، چراکه در ادامه قرار است در مورد روش‌های مراقبت و درمان تنگی کانال نخاع صحبت کنیم. در این راستا به یکی از سوالات همیشگی و پُر تکرار مبتلایان که می‌پرسند، ایا تنگی کانال نخاع قابل درمان است، پاسخ خواهیم داد. بله، تنگی کانال نخاع قابل درمان است، منتهی باید اقدامات مراقبتی که توسط پزشکان هم پیشنهاد شده‌اند را به خوبی در نظر بگیرید.

1- درمان خانگی تنگی کانال نخاعی

یکی از اولین روش‌هایی که همیشه توسط پزشکان پیشنهاد می‌شود، مراقب‌ها و درمان‌های خانگی تنگی کانال نخاع کمر و گردن است. تغذیه و استراحت مناسب، جزو بهترین درمان خانگی برای تنگی کانال کمر و گردن از نظر پزشکان محسوب می‌شوند.

برای تنگی کانال نخاع چه بخوریم؟

غذاهای مفید برای تنگی کانال نخاع شامل مواردی نظیر، پروتئین‌های گیاهی، دمنوش‌های آویشن و شاه‌تره، عسل، حبوبات، ماهی‌های چرب، میوه و آجیل هستند. همچنین غذاهای نامناسب برای تنگی کانال نخاع شامل سوسیس، کالباس، گوشت و بطور کل پروتئین‌های گوشتی را نیز باید کنار بگذارید. (به مقدار زیاد نباید مصرف شوند)

ایا تنگی کانال نخاع با استراحت خوب میشود؟

بله، درصورتی که فعالیت‌های سنگین و فیزیکی را کنار بگذارید و به استراحت بپردازید می‌توانید شاهد بهبودی حداقلی درد ناشی از تنگی کانال نخاع گردن و کمر باشید. البته استراحت باید اصولی و درست باشد. نحوه خوابیدن تنگی کانال نخاعی کمی فرق می‌کند.

• درصورتی که دچار تنگی کانال نخاع گردن هستید بهتر است از بالش‌های کوچک و نرم استفاده کنید.
• درصورتی که از ناحیه کمر به تنگی کانال نخاع مبتلا شدید سعی کنید یک بالش بین پاهایتان هنگام دراز کشیدن قرار دهید.

2- ورزش برای درمان تنگی نخاعی

یکی دیگر از روش‌های درمان تنگی کانال نخاع ورزش و پیاده روی است، اما توجه کنید هر ورزشی مناسب نیست. مفیدترین ورزش های تنگی کانال نخاع، ورزش‌هایی هستند که با کمترین فشار وارده به ستون فقرات بتوانند بیشترین تقویت را برای بدن داشته باشند. ورزش های مضر برای تنگی کانال نخاع درواقع حرکاتی هستند که فشار زیادی بر کمر و گردن وارد می‌کنند.

بنابراین واجب است با بهترین حرکات ورزشی برای تنگی کانال نخاع آشنایی داشته باشید. به همین منظور لینک یک فیلم ورزش تنگی کانال نخاعی را در ادامه خدمت شما عزیزان قرار دادیم تا بتوانید با جزئیات دقیق‌تر حرکات مفید ورزشی آشنا شوید.

لطفاً فیلم ورزش تنگی کانال نخاعی زیر را مشاهده کنید:

https://www.youtube.com/watch?v=MBqdgycFOsI&t=114s

آیا پیاده روی برای تنگی کانال نخاع ضرر دارد؟

در صورت پیاده روی طولانی مدت بله! اگر پیاده روی برای تنگی کانال نخاع در مدت زمان کوتاهی باشد و زیاد از حد نباشد بسیار اقدامی موثر و مفید خواهد بود، اما اگر بیش از اندازه پیاده روی کنید ممکن است مجدداً به کانال نخاع فشار وارد شود. البته پزشک مربوطه شما به موقع پیشنهاد پیاده‌روی را به شما خواهد داد و شرایطش را برایتان به خوبی ذکر خواهد کرد.

بهترین دارو برای تنگی کانال نخاعی

مصرف قرص برای تنگی کانال نخاع می‌تواند در برخی مواقع موثر واقع شود. قرص‌هایی مانند ضدالتهابی و شل کننده عضلانی هستند که انواعی از آنها را نام می‌بریم. همچنین در مورد روش تزریق دارو برای کاهش درد نیز صحبت می‌کنیم.

قرص‌های ضدالتهاب غیر استروئیدی

قرص‌های ضدالتهاب می‌توانند با کاهش التهاب مهره‌های ستون فقرات منجر به کاهش درد در نواحی گردن و کمر شوند. توجه کنید که این موارد صرفاً برای کاهش درد و التهاب هستند و خاصیت درمانی تنگی کانال نخاعی را ندارند. برخی از این موارد را نام می‌بریم:

• ناپروکسن
• ایبوپروفن
• سلکوکسیب
• آسپرین
• استامینوفن

قرص‌های شل‌کننده‌ی عضلانی

اینگونه داروها برای تقویت عضلات و افزایش قدرت حرکت استفاده می‌شود. زمانی که دار تنگی کانال نخاع شوید، گرفتگی عضلات و کاهش دامنه حرکتی به خصوص در کمر و گردن افزایش پیدا می‌کند. بنابراین مصرف داروهای شل کننده عضلانی پیشنهاد می‌شود. چند مورد از این داروها عبارتند از:

• متوکاربامول
• باکلوفن
• سیکلوبنزاپرین

هرکدام از این داروها کاربردهای به‌خصوصی دارند، سعی کنید بدون مشورت با پزشک از مصرف این قرص‌ها جلوگیری کنید.

تزریق دارو برای کاهش درد

تزریق کورتیکوستروئید و کورتیزون در داخل فضای بین نخاعی، درد و التهاب را برای افراد کاهش می‌دهد. این روش برای افرادی استفاده می‌شود که درد شدیدی را تجربه می‌کنند. این داروها به هدف کاهش التهاب فضای اطراف عصب نخاع وارد بدن می‌شوند و در ادامه درد و بی حسی در نواحی کمر و گردن را کاهش می‌دهند.

عمل تنگی کانال نخاع

روش‌های متعدد جراحی برای درمان تنگی کانال نخاع وجود دارد که با توجه به تشخیص پزشک قابل انجام هستند. دو مورد از مهم‌ترین روش‌های جراحی تنگی کانال نخاع شامل عمل جراحی به روش آندوسکوپ و عمل جراحی باز می‌شوند.

روش اول، یعنی عمل به شیوه آندوسکوپ برای بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع خفیف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

روش دوم که همان عمل جراحی باز است، در واقع برای تنگی کانال نخاع شدید پیشنهاد می‌شود. در این عمل باز، جراحان بخشی از فاست (مفاصل بین مهره‌های پشت ستون فقرات) را برمیدارند و به‌جای آن‌ها میله و پیچ قرار می‌دهند. این کار به منظور استحکام بیشتر ستون فقرات و کاهش فشار به عصب نخاع انجام می‌شود.

مراقبت بعد از عمل تنگی کانال نخاع کمر و گردن آنقدر مهم است که خود یکی از مراحل روند درمانی تنگی کانال نخاعی شناخته می‌شود. ممکن است در صورت عدم مراقبت صحیح عوارض بعد از عمل تنگی کانال نخاع به سراغ شما بیاید. این اتفاق می‌تواند تمام تلاش‌های درمانی را در جهت بهبود بیماری بی نتیجه کند. بنابراین مراقبت بیشتری به خرج دهید و به گفته‌های پزشک خود عمل کنید.

جمع‌بندی:

خلاصه مطلب اینکه تنگی کانال نخاع می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی داشته باشد و نیازمند مدیریت دقیق است. با رعایت توصیه‌های پزشکی، انجام درمان‌های خانگی مناسب و پیگیری منظم درمان‌ها می‌توان به کاهش علائم و بهبود وضعیت بیمار کمک کرد. امیدواریم اطلاعات ارائه شده در این مقاله به شما در درک بهتر و مدیریت مؤثر تنگی کانال نخاع کمک کند و به شما انگیزه‌ای برای پیگیری سلامت ستون فقراتتان بدهد. در نهایت توصیه ما به شما این است که برای مشاوره و درمان دقیق‌تر، همیشه به متخصصین مربوطه مراجعه و از توصیه‌های آنها بهره‌برداری کنید.

سوالات متداول